Βικιπαίδεια
Οι Χίλιες και Μία Νύχτες στηρίζονται στην κεντρική ιστορία ενός Πέρση βασιλιά, του Σαχριάρ, και της νέας του νύφης. Ο βασιλιάς συγκλονίζεται όταν ανακαλύπτει ότι η γυναίκα του αδελφού του είναι άπιστη και όταν ανακαλύπτει ότι και η δική του γυναίκα ήταν επίσης άπιστη, και μάλιστα με ένα δούλο του παλατιού, την εκτελεί. Όμως ήταν τόσο μεγάλη η πίκρα του και η θλίψη του, ώστε έγινε μισογύνης πιστεύοντας ότι όλες οι γυναίκες είναι ίδιες. Έτσι, ο βασιλιάς Σαχριάρ άρχισε να παντρεύεται κάθε μέρα και μία παρθένα, την οποία εκτελούσε το επόμενο πρωί ώστε να μην έχει την ευκαιρία να τον ατιμάσει.
Τελικά οβεζίρης, του οποίου το καθήκον ήταν να του βρίσκει παρθένες, δεν μπορούσε πια να του βρει άλλες νύφες. Η Σεχραζάντ (από την περσική λέξη που πιθανόν σημαίνει "ευγενικής καταγωγής"[), κόρη του βεζίρη, προσφέρεται η ίδια να γίνει η επόμενη νύφη και ο πατέρας της το αποδέχεται απρόθυμα.
Τη νύχτα του γάμου τους, η Σεχραζάντ ξεκινάει να αφηγείται στον βασιλιά ένα παραμύθι, το οποίο όμως αφήνει ανολοκλήρωτο. Ο βασιλιάς, θέλοντας ν' ακούσει τη συνέχεια και το τέλος του παραμυθιού, αναγκάζεται να αναβάλει την εκτέλεσή της. Το επόμενο βράδυ, η Σεχραζάντ τελειώνει την αφήγηση του παραμυθιού και αμέσως αρχίζει άλλο, το οποίο αφήνει επίσης ανολοκλήρωτο. Ο βασιλιάς, θέλοντας ν' ακούσει και πάλι τη συνέχεια, αναβάλλει για άλλη μια φορά την εκτέλεση της Σεχραζάντ, κι αυτό συνεχίζεται για 1.001 νύχτες. Το τελευταίο βράδυ, ο βασιλιάς αποφασίζει να της χαρίσει τη ζωή για πάντα κι έτσι η Σεχραζάντ παραμένει βασίλισσα.
Οι ιστορίες ποικίλλουν καθώς περιλαμβάνουν ιστορικές αφηγήσεις, ιστορίες αγάπης, τραγωδίες, κωμωδίες, ποιήματα και διάφορους τύπους ερωτικών ιστοριών. Πολλές ιστορίες απεικονίζουν τζίνια, πιθήκους, μάγους, ταχυδακτυλουργούς και θρυλικές τοποθεσίες, τα οποία συχνά συνυπάρχουν, όχι πάντα ορθολογικά, με πραγματικούς ανθρώπους και γεωγραφικά μέρη.
Ανάμεσα στους πρωταγωνιστές των ιστοριών περιλαμβάνεται ο ιστορικός Αββασίδης χαλίφης Χαρούν αλ Ρασίντ, οΜεγάλος Βεζίρης Γιαχία ο Βαρμακίδης και ο ποιητής Αμπού Νουβάς, παρά το γεγονός ότι έζησαν 200 χρόνια μετά την πτώση της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών, στης οποίας το ιστορικό πλαίσιο τοποθετείται η κεντρική ιστορία της Σεχραζάντ. Μερικές φορές ένας χαρακτήρας από μία ιστορία της Σεχραζάντ ξεκινάει παρουσιάζοντας έναν άλλον χαρακτήρα να αφηγείται μία δική του ιστορία, κι αυτή η ιστορία μπορεί να περιέχει άλλη μία, δημιουργώντας έτσι μία πλούσια και πολυεπίπεδη αφήγηση...
Οι διάφορες εκδόσεις έχουν και διαφορές στην εξέλιξη (σε ορισμένες η Σεχραζάντ ζητάει χάρη, σε ορισμένες ο βασιλιάς βλέπει τα παιδιά τους και αποφασίζει να μην εκτελέσει τη σύζυγό του και σε άλλες συμβαίνουν διάφορα πράγματα που αποσπούν την προσοχή του βασιλιά) αλλά όλες καταλήγουν με τον βασιλιά να δίνει χάρη στη σύζυγό του και να της χαρίζει τη ζωή. Τα πρότυπα του αφηγητή γι' αυτό που αποκαλείται κορύφωση της δραματικής στιγμής, φαίνεται να είναι ευρύτερα απ' ό,τι στη σύγχρονη λογοτεχνία.
Ενώ σε πολλές περιπτώσεις η ιστορία διακόπτεται τη στιγμή που ο ήρωας βρίσκεται σε κίνδυνο να χάσει τη ζωή του ή αντιμετωπίζει άλλο μεγάλο πρόβλημα, σε ορισμένα μέρη του πλήρους κειμένου η Σεχραζάντ διακόπτει την αφήγησή της στη μέση μίας αναφοράς αφηρημένων φιλοσοφικών αρχών ή ενός συμπλέγματος σημείων της Ισλαμικής φιλοσοφίας, και σε μία περίπτωση κατά την αναλυτική περιγραφή της ανθρώπινης ανατομίας σύμφωνα με τονΓαληνό -και σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι είναι δικαιολογημένη η πεποίθησή της ότι η περιέργεια του βασιλιά για τη συνέχεια θα της χάριζε άλλη μια μέρα ζωής.
